Megrelce'nin konuşulduğu yerler.



                                                                  MEGRELCE



Megrelce


Telaffuz                Margaluri nina

Bölge                Megrelya

Etnik köken        Megreller

Konuşan sayısı 500,000  (1989)

Dil aileleri
İber-Kafkas dilleri
Güney Kafkas dilleri
Zan dili

Megrelce
Yazı sistemi Gürcü alfabesi

Resmi durumu

Resmi dil        Gürcistan

Megrelce (Megrelce: მარგალური ნინა / Margaluri nina ; Abhazca: Агыршәа / Agırşwa), Güney Kafkas dillerinden biridir. Gürcistan'ın güneybatısındaki antik Kolhis halkıyla ilişkili olduğu sanılan yaklaşık 500.000 Megrel tarafından konuşulur. Megrelce, Güney Kafkas dil ailesinden Lazca ile akrabadır.




Dağılım

Megrelce konuşan nüfusun büyük çoğunluğu, Gürcistan’ın Samegrelo bölgesinde yaşar. Küçük bir grup da Gürcistan’ın ayrılıkçı bölgesi Abhazya’da bulunur. Abhazya’da Megrelce konuşan nüfusun çoğunluğu göç ettirilmiştir.

Megrelce, yaygın olarak Gürcü alfabesiyle yazılır; ama bu dil aslında yazılı bir dil değildir ve belli bir yazı standardı da oluşmamıştır. Megrelce konuşan nüfus ikidillidir ve asıl dilleri dışında Gürcüce konuşurlar. Gürcüce aynı zamanda Megrelce konuşan nüfusun yazı ve eğitimi dilidir.



Tarih

Megrelce, Güney Kafkas dillerinden biridir. En yakın akrabası Lazcadır ve bu iki dilin yaklaşık 500 yıl önce ayrılmaya başladığı kabul edilir. Aynı dili konuşan nüfusun kuzeyinde kalanlar Megrelce ve Osmanlılar'ın fethettiği bölgede kalanlar Lazca konuşan halk olarak ikiye ayrıldılar. Bu iki dil Gürcüceye yakın olmakla birlikte Gürcüceyle ayrışmanın İÖ 1. bin yılda başladığı kabul edilir. Güney Kafkas dillerinden olan Svanca ise akrabası olan bu dillere daha az benzer ve diğer dillerden İÖ 2. bin yılda ayrıştığı sanılır.

Bazı dilbilimciler, Megrel ve Laz dillerinin Zancanın birer diyalekti olduğunu ileri sürer. Zan dilinin yakın çağlarda Megrel ve Laz dillerine ayrıldığını ve günümüzde Zanca’nın ayrıca konuşulan bir dil olmadığına dikkat çekerler.

En eski yazılı Megrelce metinler 19. yüzyıla tarihlenir. Bu metinler daha çok etnografya içeriklidir. İlk Megrelce dilbilimsel çalışmalar da 19. yüzyılın sonlarında yapıldı. 1930-1938 arasında Kazahişi Gazeti, Komuna, Samargaloş Çai, Narazeniş Çai ve Samargaloş Tutumi gibi gazete ve dergiler yayımlandı.



Diyalektleri

Megrelce’nin başlıca diyalektleri ve alt diyalektleri şunlardır:

Zugdidi-Samurzakano veya Kuzeybatı diyalekti.
Cvari
Senaki veya Güneydoğu diyalekti.
Martvili-Bandza
Abaşa


Karşılaştırma


Türkçe                Lazca Megrelce
Haber                  Ambai Ambe
Yeni                    Ağani         Axali
İhtiyar                 Badi         Badidi
Süt                       Mja           Bja
Dut                      Mjoli          Bjoli
Erkek Kardeş      Cuma          Cima
Pazar                     Mjaçxa Jaşxa
Tavuk                   Kotume Kotomi
Geldik               Komoptit Kumoprtit
Saymak               Ǩoroʒxu Ǩoroʒxua
Aile                     Ocaği          Ocaxi
Sekiz                     Ovro           Ruo
Megrelya            Margalona Samargalo
Doğru                    Mtini           Tini
Güvercin              Ťoroci         Ťoronci
Kalpsiz                 Ugure          Ugure
Önce                    Ǯoxle Ǯoxole